Accessibility


Font sizing

Contrast

Monochrome

Sign up to ITMA Archive

Signing up to the ITMA archive provides the ability to save content you find across the site and access directly from your own dashboard.

Register now

Login

An mhaighdean mhara, song / Maighread Ní Dhomhnaill, singing in Irish ; Tríona Ní Dhomhnaill, keyboard

An Mhaighdin Mhara

Is cosamhail gur mheáth tú nó gur thréig tú ‘n greann
Tá sneachta go frasach fá bhéal an ádha (átha?)
Do chúl buidhe daithtí is do bhéilín sámh
Siod chugaibh Máirí Shínidh ‘s í ‘ndéidh an Éirne shnámh (shnáou)

“A Mháithrín mhils,” duairt Máire Bhán
“Fá bhruach an chladaigh is fá bhéal na trágha
Maighdean Mhara mo mháithrín árd
Siod chugaibh Méiri Shínidh ‘s í ‘ndéidh an Éirne shnou.”

“Tá mise tuirseach agus beidh go lá
Mo Mháire Bhruinnthil is mo Phádraic Bán
Ar bhárr na dtonnaí ‘s fá bhéal na h-ádha  (?)(sic)
Siod chugaibh Máirí Theinidh ‘s í ‘ndéidh an Éirne shnou.”

Goidé sin don té sin, song / Maighread Ní Dhomhnaill, singing in Irish

Goidé sin don té sin, song, handwritten by Séamus Ennis, CBÉ 1282:293

Ennis wrote the words  ‘Lighthearted, regular’, above the music transcription.

Ó Shíghle (Mhicí) Ní Ghallchobhair (82), Dobhar Láir, Tír Chonaill

(Féach: Tír Chonaill III Márta 1944)

 

Goidé sin do’n t-é sin

‘GCluin tú mé, ‘Chathaoir, is druid(e) ‘ mo-chómhair

Go dtúra mé teagasc duit leigin do’n ól

B’fheárr duit bean agat is sealbhán bó

Ná bheith cruinniú do leithphighinn ‘s do hata ‘n do dhórn.

 

Grá folaigh ní thug mé do’n aon mhraoi riaú

Nó dá dtórfainn mheallfainn a croí i n-a cliabh

Maoin eallaigh níor chuir mé ariaú ann spéis

Is mrá deasa go leanthú ar aonach mé.

 

Dá marbhainn a’ réabach ‘s dá n-ithfinn an fheoil

Dá ndíolfainn a craiceann ‘s a luach uilig ól

Dá gcaithfinn mo bhríste ‘sa teinidh ‘s é dhóghadh

Goidé sin do’n t-é sin nach mbainfidh sé dhó.

 

Tá céad fear in Éirinn ná’r ól ariaú deóir

Cruinniú na ndéirce ‘s a mhála ar a thóin

Goidé sin do’n té sin nach mbainfit sé dó.

 

(Ó shean-fhear a raibh Éamonn air a d’fhoghluim Síghle é – tá seisean curtha le trí scór blian. Comharsa do Shíghle i Machaire Ghlaisce é.)

Scríobh Ennis ‘go héadrom, rialta’ os cionn athscríobh an cheoil.

Coinleach glas an fhómhair, song / Maighread Ní Dhomhnaill, singing in Irish ; Tríona Ní Dhomhnaill, piano

Coinleach glas an fhómhair, song, i lámh Séamus Mac Aonghusa, CBÉ 1282:245-246

Ceól as Gaoith Dóbhair (Márta 1944)

(Dóbhar Láir)

Coimisiún Béaloideasa Éireann
Conntae: Tír Chonaill   Barúntacht:
Paróiste: Gaoith Dóbhair
Ainm an Sgríobhnóra: Séamus Mac Aonghusa, Fionnglas, Co. Bhaile Átha Cliath
Do sgríobhas síos :na h-amhráin so Mí Mhárta 1943
Ó bhéal-aithris Shíghle (Mhicí) Ní Ghallchobhair
Aos:  82.   Gairm-bheatha: Bean tighe atá in a chomhnuí
I mbaile fearainn: Dóbhar Láir, Tír Chonaill
Agus a saoluíodh agus a tógadh i: Machaire Ghlaisce, Gaoith Dóbhair
Do chuala (sí) na h-amhráin seo 60-80 blian ó shin ó n-a hathair
(Aos an uair sin….) a bhí in a chomhnuí an uair sin
I Machaire Ghlaisce.

Ní amhránaidhe fíor n-a cuid nótaí anois í – níl a ceól cruínn anois.

 

Coinnleach Glas an Fhoghmhair

“Fear a bhí ar Chonnlaigh Ghlais an Fhóghmhair, agus chonnaic sé an ghiorrsach seo”

 

Ar Chonnlaigh Ghlais an Fhóghmhair mo stóirín tráth dhearc mé uaim

Ba dheas do chosa ‘mbróga is ba ró-dheas do leagan súl

Do ghruaidhe ‘s deise ná rósa ‘s do chuirlín ‘bhí tana dlúth

‘Sé mo nua gan muid ár bpósú ar bórd luinge ‘triall ‘un siúil.

 

Tá buachaillí na h-áite ag athra’ ‘gus ag írí teann

Is tá lucht na gcocaí árda ‘déanú fáruis le mo chailín donn

Gluaisí (muid thar sáile) Rí na Spáinne* Féil’ Pádruic nó fá Shamhain úr

‘S go gcruachfainn** féar agus fásach agus bheinn ar láimh le mo chailín donn.

 

Gura slán do’n bhliain anuraidh, ní raibh tuirs’ orainn ‘na dhéidh, ná cumhaidh

Níor órduigh Rí ná duine fidil a bh’againn ná cláirseach ciúin

Bhí cuachaín as Béal Muilinn ann, agus cuach bheag eil’ as Conndae’n Dúin

‘Sí ‘n ainnir a thug buaidh uilig orthú a’ bhean dú’ bhain dú mo chiall

 

* Dubhairt Sighle an dá rud.

** (?) “cruaithinn” a dubhairt sí.

 

Nóta  le hathscríobh an cheoil:

Scríobh Ennis ar nodaireacht an cheoil (go sínte, binn) agus sa Laidin ‘Con anima’ [go croíúil]. Mhínigh sé an dá réiltín : ‘sleamhnú ó C go F ins gach cás.

Ag deireadh nodaireacht an cheoil don amhrán seo scríobh sé [deire leis na sé chínn ar bhreacas a gceolta ó Chití Ní Ghallchobhair (21).]

  • 3 Songs
  • • Now Playing:

An mhaighdean mhara, song / Maighread Ní Dhomhnaill, singing in Irish ; Tríona Ní Dhomhnaill, keyboard

0:00
0:00
  • An mhaighdean mhara, song / Maighread Ní Dhomhnaill, singing in Irish ; Tríona Ní Dhomhnaill, keyboard

    • https://staging.itma.ie/playlists/maighread-ni-dhomhnaill-playlist/?track=1
  • Goidé sin don té sin, song / Maighread Ní Dhomhnaill, singing in Irish

    • https://staging.itma.ie/playlists/maighread-ni-dhomhnaill-playlist/?track=2
  • Coinleach glas an fhómhair, song / Maighread Ní Dhomhnaill, singing in Irish ; Tríona Ní Dhomhnaill, keyboard

    • https://staging.itma.ie/playlists/maighread-ni-dhomhnaill-playlist/?track=3